مراسم پاسداشت نيم‌قرن فعاليت هنري داریوش مهرجویی، کارگردان سینما با استقبال سینماگران و علاقه‌مندان سینما عصر دیروز در سالن ايران فرهنگستان هنر برگزار شد.

به گزارش روابط عمومي فرهنگستان هنر، عصر روز گذشته، بزرگداشت نيم‌قرن فعاليت سينمايي و علمي داريوش مهرجويي با حضور علي معلم دامغاني، رئيس فرهنگستان هنر، حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی، علیرضا رضاداد مشاور ارشد و دبیر جشنواره فیلم فجر‌ و سیدمحمد بهشتی مشاور رئيس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و جمعي از هنرمندان و علاقه‌مندان در سالن ايران فرهنگستان هنر برپا شد.
چکیده سینمای ایران
در ابتدای این مراسم، رئیس فرهنگستان هنر، داريوش مهرجويي را چكيده سينماي ايران دانست و افزود: شخصیتی که درباره آن صحبت می‌شود، از اعضای پیوسته و بالاتر از آن، از هنرمندان دیرینه این سرزمین است. استفاده از لفظ پیوسته، میراث و ترجمه چکیده‌ای است که در هنرهای سنتی مثل تعزیه به کار می‌رفته است. این شخصیت چکیده سینما است. امروز در سینما هر کسی عنوانی دارد و کسانی که از دوران قبل باقی ماندند، همه این دوران را طی کردند.
رئیس فرهنگستان هنر تصریح کرد: هنرمند به وسیله اثر هنری اثبات وجود می‌کند، در این میانه هنرمند و اثر هنری یک سوال بزرگ‌تر مطرح می‌شود که آیا این دو، نتیجه هنر نیستند؟ هنر چه مقوله‌ای است که دیدگاه انسان در او می‌اندیشد و آگاهی او نسبی است؟ آیا اثر هنری حاصل کار هنرمندان است یا هنرمندان هستند که آثار هنری را می‌آفرینند؟ در آثار ارجمند داریوش مهرجویی کارهای بسیاری است که می‌شناسید. آیا این کارها بر هنرمند بودن مهرجویی دلالت می‌کند یا مهرجویی هنرمندی است که با آن کارها را ایجاد کرده است؟
استاد معلم در ادامه اثر هنری را خروجی هنر دانست و گفت: این روندی است که برای خروجی هنر طی می‌شود و چکیده‌بودن کار هر کسی نیست. آثار مهرجویی نشان‌دهنده آن است که او دنبال علت‌العلل بوده و نگاه او نگاه رازگونه‌ای است.
باید دست‌مریزاد گفت
دومين سخنران مراسم، سيدمحمد بهشتي مشاور ئييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري بود. وي حضور در اين مراسم را موجب مباهات خود دانست و ادامه داد: به اعتباری که چندی است در میراث فرهنگی هستم از این حیث به موضوع سینما نظر کردم و فکر می‌کنم سینمای ما جزو میراث فرهنگی است. اگر در آینده دور بخواهند آن چیزی که بر فرهنگ ایران دلالت کند را بیابند، علاوه بر موضوعاتی مثل ادبیات، معماری و... که داریم، یکی از آن مواردی که به روشنی و وضوح شهادت‌دهنده فرهنگ ایران است، سینمای آن خواهد بود.
او اذعان داشت: اگر در طول تاریخ صدساله سینما در کشور بیش از دوهزار فیلم ساخته شده است، همه آنها دلالت لازم را ندارند و در بین آنها تنها صد فیلم وجود دارد که حاصل تلاش و تکاپوی نسل‌هایی هستند که برای نسل‌های بعد باقی می‌مانند. اینها مانند دیوان حافظ که فراموش نمی‌شوند، در قید حیات باقی می‌مانند و ما با آنها ارتباط معنایی برقرار می‌کنیم. این صد فیلم در ساحت روایی خرد جا خوش می‌کنند و ذخیره‌گاه تجربی تاریخ زیست و فرهنگ ما می‌شود و موجب می‌شود فرهنگ ما قد و بالای رعنای خودش را در آن به نمایش درآورد.
بهشتی با بیان اینکه در این صد فیلم آثار قابل توجهی از داریوش مهرجویی وجود دارد، گفت: چرا فیلمسازانی داریم که آثار آنها در این صد فیلم وجود ندارد؟! کسانی که آثارشان در بین این آثار وجود دارد ویژگی‌هایی دارند و یکی از مهم‌ترین دلایلش این است که فردی مثل آقای مهرجویی اهل فکر و معنا هستند.
سیدمحمد بهشتی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به برنامه‌ برگزار شده برای داریوش مهرجویی، گفت: این مراسم از روی تعارف برای کارگردانانی مانند مهرجویی برگزار نمی‌شود، ما باید از زاویه دیگر بزرگان خود را ببینیم و بزرگداشت آنها را به جا بیاوریم. دوره‌هایی در تاریخ وجود داشت که بزرگان را به جا نمی‌آوردیم و آنها در تاریکی به سر می‌بردند، در آن زمان هم این بزرگان تلألو داشتند اما چشمان ما آنها را نمی‌دید و باید به کسانی که این تلألو را دیدند، دست‌‌مریزاد گفت.
چهره ادبی مهرجویی ناشناخته است
علی دهباشی، مدیرمسئول مجله‌ «بخارا» نیز در این مراسم درباره‌ آثار و نقش مهرجویی در سینما صحبت کرد و گفت: شهرت اصلی مهرجویی آثار سینمایی اوست اما باوجود چاپ‌های متعدد آثار او، هنوز وجهه نویسندگی این هنرمند شناخته نشده است.
وی یادآور شد: در بین سینماگران تعداد بسیار معدودی با نویسندگی رابطه دارند، مهرجویی از جمله هنرمندانی است که در سینما به جایگاه درخشانی در عرصه ترجمه کتاب رسیده است و این سابقه به دوران نوجوانی او برمی‌گردد که با ادبیات آشنا شده و سرانجام در 24سالگی سردبیر مجله «پارس ریویو» می‌شود؛ این مجله درباره ادبیات معاصر است که مهرجویی در آن می‌نویسد و آثار نویسندگان دیگر را به زبان انگلیسی ترجمه می‌کند. این نظر من عطف به تاریخی است که در مجله وجود دارد و نویسنده سختگیری چون آل‌احمد از مهرجویی می‌خواهد که 30 نسخه از مجله را برای او بفرستد تا دیگران هم با آن آشنا شوند.
او اذعان داشت: نکته مهم در همین دوران مقاله صادق هدایت و «بوف کور» است که او در سن 25سالگی در این باره نوشته است و جزو مقاله‌های مهمی است که طی پنج سال اخیر درباره‌ «بوف کور» نوشته شده است. مهرجویی ضمن همکاری با غلامحسین ساعدی، دوره خاصی از نویسندگی را آغاز می‌کند و تاکنون در تاریخ ما دوران بلند همکاری نویسنده و سینماگر وجود نداشته است به غیر از این یک مورد.
دهباشی تصریح کرد: علاقه و شوق در سناریوها و فیلمنامه‌های مهرجویی نشان داده می‌شد. او در سال‌های اخیر فرصت بازنویسی چندین رمان را پیدا کرد. دو کتابش «به خاطر یک فیلم بلند لعنتی» بیش از هفت بار و «در خرابات مغان» بیش از سه بار منتشر شده است و به نظر من اهمیت خاصی دارد که به زبان انگلیسی هم چاپ شود.
دهباشی یادآور شد: مهرجویی چهار رمان دیگر آماده چاپ دارد و امیدوارم با گشایشی که در وزارت ارشاد به وجود آمده است، چاپ شوند. مهرجویی همچنین در ترجمه‌هایش به نیازهای ادبی و فرهنگی در جامعه ما پاسخ داده است که به نمونه آن می‌توان به کتاب «خدایان و انسان‌ها» اشاره کرد.
سردبیر مجله «بخارا» در ادامه متن دکتر داريوش شایگان را که برای مهرجویی گفته بود، خواند.
افسوس‌هایی درباره سنتوری
علیرضا رئیسیان، کارگردان سینما نیز در سخنانی گفت: لحظاتی در زندگی انسان وجود دارد که فکر می‌کند نه تجربه است و نه دانش و به مدد آن تنها می‌تواند با قلب خود آن چیزی را که به آن اعتقاد دارد، بیان کند. امروز یکی از آن لحظات در زندگی من است. هنگامی که در جشنواره سال 90 جزو هیئت داوران بودم، شرط کردم که شخصا جایزه مهرجویی را به او بدهم زیرا او موثرترین فیلمساز این نسل در سینمای 30 سال اخیر است و جزو جریان روشنفکری، اندیشه‌گرایی و پایه‌گذاران و بانیان در سینمای بعد از انقلاب است.
او ادامه داد: شخص هنرمند کسی است که بازتاب روح زمان خودش باشد و مهرجویی چنین هنرمندی است. او چند خصلت را همواره پدیدار کرده است که مهم‌ترین آموزه برای سینماگران دیگر است؛ استمرار در جریان اندیشه‌گری و فکر یکی از این آموزه‌ها است.
کارگردان «40سالگی» یادآور شد: شاید این شانس را که برخی فیلم‌های مهرجویی را در زمانه خودش ببینم به دست نیاوردم، زیرا دیدن فیلم در زمانه‌ خودش درک بهتری از یک موضوع می‌دهد و اینکه یک هنرمند روشنفکر چگونه بازتاب زمانه خودش را بیان می‌کند.
او با اشاره به جمله محمد بهشتی درباره اینکه «همیشه شبیه مهرجویی باشید، مهرجویی همیشه چند طرح برای ساختن دارد»، گفت: یکی از افسوس‌های من درباره‌ فیلم درخشان «سنتوری» است که توقیف شد. در فیلم «اجاره‌نشین‌ها» نیز با یکی از مفهوم‌هایی برخورد می‌کنیم که امروزه در جامعه ما کاملا جا افتاده است؛ حس قبیح مال‌پرستی که در قالب مفهوم استعاری در آن فیلم وجود دارد.
این کارگردان گفت: آدم‌های مهمی در طول 50 سال فیلمسازی این هنرمند به وسیله او هدایت و رهبری و به جامعه سینماگری معرفی شده‌اند. امروزه بزرگداشت مهرجویی بسیار مهم است و آنچه برای من بسیار مهم است، افتخار صحبت درباره او است.
در ادامه حجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی نیز گفت: خوشحالم که در این جلسه هستیم و امیدوارم لبخندی که بر لب سینماگران ایرانی نشسته است، پایدار باشد و ما هم بتوانیم به آنان خدمت کنیم.

در اين مراسم پرتره داريوش مهرجويي كه توسط حبيب درخشاني از اعضاي گروه نقاشي فرهنگستان هنر از چهره اين كارگردان كشيده شده بود، رونمايي و به وي اهدا شد.

همچنين فيلم «مهرجويي؛ كارنامه ۴۰ساله» به كارگرداني ماني حقيقي پخش شد. كمال گلستاني نیز قلم ويژه‌اي كه آثار ويژه هنري روي آن حكاكي شده، به مهرجويي اهدا كرد و لوح يادماني از سوي رئيس فرهنگستان هنر همراه با هديه فرهنگستان به مهرجويي تعلق گرفت.

استاد عبدالمجيد ارفعی، نظام‌الدین کیایی، لیلی گلستان، مانی حقیقی‌، لیلا حاتمی‌، مهران غفوریان، رضا درمیشیان، هوشنگ گلمکانی، جهانگیر کوثری، وحیده محمدی‌فر، حسن پورشیرازی، علی مصفا و... از هنرمندان حاضر در این برنامه بودند که با استقبال گسترده سینمادوستان و مردم علاقه‌مند سینمای مهرجویی مواجه شده بود. 

 

براي مشاهده تصاوير بزرگداشت داريوش مهرجويي از نگاه دوربين اول، اينجـــــــــــا  كليك كنيد.

براي مشاهده تصاوير بزرگداشت داريوش مهرجويي از نگاه دوربين دوم، اينجـــــــــــا كليك كنيد.

براي مشاهده تصاوير بزرگداشت داريوش مهرجويي از نگاه دوربين سوم، اينجــــــــــا كليك كنيد.